D'r letste, Carboon liedtekst Vreëm Volk

D'r letste, Carboon liedtekst Vreëm VolkD'r letste koempel, Carboon

In Vreemd Volk zingt Carboon over de laatste generatie buitenlandse mijnwerkers die tot en met de mijnsluitingen de Nederlandse mijnen draaiende hebben gehouden.

Na de oorlog werden in de jaren '50 en '60 actief mijnwerkers in het buitenland geworven. Ondanks de inspanningen van de mijndirecties om via de OVS mijnwerkers van de Limburgse 'mijnwerkersstam' te kweken, een ontwikkeling die al in de jaren '30 was ingezet, leverde de lokale arbeidsmarkt te weinig nieuwe arbeidskrachten op. Italianen, Spanjaarden, Joegoslaven, Polen en tot slot ook Marokkanen werden als 'gastarbeider' naar Limburg gehaald. 'Vreemd Volk' dat in gezellenhuizen kon wonen en zijn eigen smaken en geuren uit hun geboorteland meenamen.

Velen van hen wilden sparen voor de achtergebleven familie om later naar hun 'Heimat' terug te keren. De werkelijkheid was vaak anders. De banden met het thuisland werden wat losser, zeker als er getrouwd werd met een leuk Limburgs meisje. Naar arbeidsmigranten is veel onderzoek gedaan. Literatuur om verder te lezen staat onderaan dit artikel met de teksten van de groep Carboon over 'Vreëm Volk'.

VREËM VOLK

Et wirk dat waor zjwaor, mar d'r loeëna woar good
En dat makde veuël good van d'r sjtöb deë me vroot
De koele die trokke mit schoeën weuëd en geld
Hej doezende wirkluuj oet de ganse wiej welt welt
Ze koame van et oëste, gans wied oet d'r sjlaag
Oet Schlezië en Zagreb, oet Tokaj en Praag
Ze koame van et zuide, oet 't snikhete zand
Ze zochte d'r welvaart in 't Limburgse land

REFREIN:
Dag kameraad, kameraad koempel
Wat kameraad, doe hier nieks verstehen?
Kom kameraad, krom diene poekel
Und kameraad, auf wiedersehen!

D'r Polak Patelski, heë wonde in Beëk
Deë dronk ziene wodka ummer puur oet d'r bleek
"....Das kühlt meine dupa hier unten im Loch -
Die Kohlen sind scheisse und kaputt gehen wir doch...!

D'r Janosz oet Veszprém deë loog in de kos
Bej et witvreujke Piëtesj, die noëts hat gewos
Dat "viszontlatasra" Auf Wiedersehen woar
En neet et Hongaars vuur "doe lekker ouwhoor"

REFREIN; Dag kameraad, kameraad koempel enz.

D'r Stefan oet Kranj en d'r Seppl oet Wiëne
Die sjpilde d'r kwetsjbuul en zote te griene
"...Heimat-Träne ...Heimat-Treue....Heimat-Traum -
Heisse Sehnsucht nach mein Donaustrom, den blau'n..."

Och d'r Hollendsje Kees zoch zie heil in de koel
En liërde os hej mit zieng Hoeg-Haagse moel
"..Wie je Nederlands ken kalle mit Limburgs accent -
Ach, ik hoor dat ook jij al het Koelhollands kent....! "

REFREIN; Dag kameraad, kameraad koempel enz.

't Gezellehoes woar vuur d'r Achmed Arab
E surrogaat-heemet vuur Medjez-el-Bab
Wied voet in Tunesië, woe zieng kinger en vrouw
Op hem bleve wachte, wie hee dat geer hauw

D'r Turkse Mustafa woar knatsjknoake gek
Op et kling blond Marleentje oet d'r Kirchröatsjer ek
 "...Kom Sevgili, küss mich und werd' meine Braut..."
"...Jank jekke jong, iech bin iësj viëtsing jaar oud...!"

REFREIN; Dag kameraad, kameraad koempel enz.

D'r Griek Nicolaiki rook noa d'r bok en noa zjweet
Dat koam van de kieskes, ziene pap hauw 'n geet
D'r zjwatte Luigi woëd roazetig koad
Went me'm aasjprook mit "Itak", want dat woar doe et woad

D'r letste, Carboon liedtekst Vreëm VolkItalianen op het station van Maastricht, 1956. Fotocollectie ContiniumZe koame oet de wermte van de Middellandse Zie
En zooge bej os hej vuur et iesj doe d'r sjniee
Mar deep in d'r pieler woar et leeve ummer zjwart
Doa kroop heun d'r heemwie gans kod um et hart

REFREIN; Dag kameraad, kameraad koempel enz.

D'r allerletste koelpiet woar 'ne Noord-Marokkaan
Want Limburgers vong me neet mië vuur die baan
Die woare versjlept noa de Curver en de DAF
Of zote mit 'n W.A.O. al haof in et graf

Bedankt vreëme koempel, bedankt vuur die werk
Bedankt vuur dieng sjiechte en haste't gemerkt ?
Ze zient dich en mich huuj d'r daag neet mie sjtoa
Glück auf en bis kiekes, vir kinne noe goa....

Vertaling voor de 'Hollanders'
VREEMD VOLK  

Het werk dat was zwaar, maar het loon was goed
En dat maakte veel goed van het stof dat men vrat
De mijnen trokken met mooie woorden en geld
Hier duizenden werklieden uit de hele wijde wereld

Ze kwamen van het oosten, heel ver van huis
Uit Silezië, en Zagreb, uit Tokaj en Praag
Ze kwamen van het zuiden, uit het snikhete zand
Ze zochten de welvaart in het Limburgse land

REFREIN:
Dag kameraad, kameraad koempel
Wat kameraad, jij hier 'nix verstehen'?
Kom kameraad, krom je rug
En dan kameraad: auf wiedersehen!

De Pool Patelski, hij woonde in Beek
Die dronk zijn wodka altijd puur uit de veldfles
"....Dat koelt mijn kont hier beneden in dit gat -
Ik heb schijt aan de kolen en kapot gaan we toch....!"

Janosz uit Veszprém lag in de kost
Bij de weduwe Peters, die nooit heeft geweten
Dat "viszontlatasra" tot weerziens betekende
En niet het Hongaars was voor "jij lekkere ouwehoer"

REFREIN; Dag kameraad, kameraad koempel enz.

Stefan uit Kranj en Seppl uit Wenen
Bespeelden de trekzak en zaten te grienen
Heimat-Träne....Heimat Treue....Heimat Traum-
Heisse Sehnsucht nach mein Donaustrom, den Blau'n ..."

Ook Hollandse Kees zocht zijn heil in de mijn
En leerde ons met zijn grote Haagse bek
"... Wie je Nederlands ken kalle mit Limburgs accent -
Ach, ik hoor dat ook jij al het Koelhollands (Mijnstreek Nederlands, een mengvorm van ABN en Limburgse streektalen) kent...!

Het gezellenhuis was voor Achmed Arab
Het surrogaat-tehuis voor Medjez-el-Bab
Ver weg van Tunesië, waar zijn vrouw en zijn kinderen
Op hem bleven wachten, zoals hij dat wilde

Turkse Mustafa was knotsknettergek
Op blonde Marleentje uit de buurt van Kerkrade
"...Kom, lieveling, kus mij en wordt mijn bruid.."
"...Ga weg, gekke knul, ik ben pas veertien jaar oud...!

REFREIN; Dag kameraad, kameraad koempel enz.

De Griek Nicolaiki rook naar de bok en naar zweet
Dat lag aan de kaasjes, want zijn vader hield een geit
Zwarte Luigi werd razend kwaad
Als je hem aansprak met "Itak" want dat was toen de gemeenplaats

Ze kwamen uit de warmte van de Middellandse Zee
En zagen bij ons toen voor het eerst de sneeuw
Maar diep in de pijler was het leven altijd zwart
Daar kroop hen het heimwee vaak koud om het hart

REFREIN; Dag kameraad, kameraad koempel enz.

De allerlaatste "koelpiet" (goedmoedige spotnaam voor mijnwerker) was 'n Noord-Marokkaan
Want Limburgers vond je niet meer voor die baan
Die waren weggesleept naar Curver (een plastic verwerkend bedrijf dat met overheidssteun was opgericht als vervangende industrie voor de mijnen) en de DAF
Of zaten met 'n W.A.O. al half in het graf

Bedankt, vreemde koempel, bedankt voor je werk
Bedankt voor je diensten en heb je't al gemerkt?
Ze zien jou en mij vandaag de dag niet meer staan
Glück Auf (mijnwerkersgroet) en tot ziens, wij kunnen nu gaan

REFREIN; Dag kameraad, kameraad koempel enz.

Alle teksten ©Jan Hendriks/Carboon

Bronnen:

Serge Langeweg, Mijnbouw en arbeidsmarkt in Limburg, Hilversum 2011 
Tanja Cranssen, Marokkaanse mijnwerkers in Limburg. In: Jaarboek van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg, deel XLVIII 2003, p. 145-146.

  • Nieuws
  • 27 september 2015
  • door Jan Hendriks

Bekijk ook...

Een nieuwe toekomst, een goed bestaan

Een nieuwe toekomst, een goed bestaan

  • artikel
  • 21 augustus 2015
D'r letste, Carboon liedtekst Koeljonge

D'r letste, Carboon liedtekst Koeljonge

  • nieuws
  • 20 september 2015